دعوای استرداد شناسنامه
تنظیمات متن :
رنگ پشت متن
سایز متن
21
به نام خدا
منتشر شده در موسسه آوای عدالت سروش
موضوع:دعوای استرداد شناسنامه
مقدمه:
دعوای استرداد شناسنامه یکی از دعاوی رایج در مراجع قضایی می باشد.امروزه کارفرمایان و مدیران شرکت ها برای ضمانت حسن انجام کار و عدم اعتماد به کارگران و کارمندان اقدام به گرفتن شناسنامه و سفته از افراد مذکور مینمایند.معمولا پس از اتمام قرارداد و یا به دلایل مختلف کارگر و یا کارمند تصمیم به جدایی از محل کار خود میگیرد اما هنگام درخواست برای بازپس گیری شناسنامه و سفته با انکار و یا بی اعتنایی کارفرما نسبت به این درخواست مواجه می شود.سوالی که برای این افراد پیش می آید این است که در این مواقع چه اقدامی باید صورت گیرد؟به کدام مرجع باید شکایت کنند؟ و برای اثبات این امر که شناسنامه نزد کارفرما است چه ادله ای باید ارایه دهند؟
در این مقاله کوتاه سعی داریم تا پاسخ کامل و دقیق به این سوالات دهیم با این امید که کارگران و کارمندان هیچ زمانی با این مشکلات مواجه نباشند.
1)اقدامات لازم:
در ابتدا ذکر این نکته لازم است.موضوع استرداد شناسنامه را میتوان از طریق محاکم کیفری نیز پیگیری کرد.با این توضیح که عدم استرداد شناسنامه توسط کارفرما مصداق جرم خیانت در امانت بوده یعنی اگر کارفرما شناسنامه کارگر را ندهد؛کارگر میتواند در دادسرا هم شکایت کند و مستند به ماده 674 قانون مجازات اسلامی در صورت اثبات این جرم،کارفرما به حبس از 6 ماه تا 2 سال محکوم خواهد شد.اما در خصوص دعوای استرداد شناسنامه و پیگیری مدنی(حقوقی)(دادگاه) آن پیش از طرح دعوا،خواهان(کارگر یا کارمند) میبایست اقداماتی را برای اثبات ادعا خود انجام دهد.یکی از اقداماتی که پیش از به وقوع پیوستن این مشکل کارگر یا کارمند باید انجام دهد دریافت رسید از کارفرما در مقابل دادن شناسنامه است.که این رسید میتواند در ذیل قراراداد(چنانچه یک نسخه تحویل کارگر یا کارمند شود) و یا به صورت جداگانه باشد.با این اقدام،کارفرما دیگر نمیتواند دریافت شناسنامه را انکار کند.هرچند میتواند ادعای جعل نسبت به رسید مطرح کند اما برای اثبات ادعا خود باید دلیل بیاورد،در واقع بار اثبات بر عهده وی می باشد.اقدام دیگر می تواند ارسال اظهار نامه(اظهار نامه از طریق دفاتر خدمات قضایی ارسال میشود و کارگر باید دقت کند محتوای اظهار نامه به گونه ای نباشد که به ضرر خودش شود و اقراری بر علیه خود کند) باشد.چنانچه کارفرما نسبت به خواسته کارگر بی اعتنا باشد و یا آن را انکار کند،کارگر یا کارمند میتواند خواسته ی خود را از طریق اظهار نامه به اطلاع کارفرما رساند.چنان چه کارفرما نسبت به اظهار نامه اقدامی انجام ندهد،اظهار نامه میتواند به عنوان نشانه ای باشد بر صحت ادعای کارگر و یا کارفرما.اقدام سوم هم میتواند شهادت شهود برای اثبات موضوع باشد.در صورتی که صحت ادعای خواهان برای قاضی ثابت نشود،قاضی میتواند از خواهان بخواهد که شهود خود را برای اثبات ادعا فرا خواند.
2)مرجع رسیدگی:
در مورد دعوای استرداد شناسنامه همانند دعاوی حقوقی دیگر از حیث صلاحیت ذاتی دادگاه عمومی حقوقی صالح به رسیدگی می باشد و از حیث صلاحیت محلی مستند به ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی است با این توضیح که صاحب شناسنامه باید در دادگاهی دعوای خود را مطرح کند که کارفرما در آن جا اقامت دارد.به عنوان مثال اگر صاحب شناسنامه (خواهان) در تهران حضور دارد و کارفرما(خوانده) در همدان،خواهان باید در دادگاه همدان دعوایی با عنوان استرداد شناسنامه مطرح نماید.اما در خصوص خیانت در امانت،شاکی باید شکایت خود را ابتدا در دادسرا محل وقوع جرم مطرح نماید.به عنوان مثال اگر شناسنامه در شیراز تسلیم کارفرما شده است،شاکی باید در دادسرا شیراز شکایت خود را به جریان بیاندازد.
3)موارد دیگر
دعوای استرداد شناسنامه لزوما میان کارفرما و کارگر مطرح نیست.گاه ممکن است در میان اقشار مختلف جامعه این مشکل مطرح باشد.به عنوان مثال ممکن است پدر شناسنامه ی دختر خود را به دلایل اختلافات فکری و خانوادگی گرفته باشد و به دختر ندهد.در این مثال چنانچه دختر بالای 18 سال باشد می تواند بر علیه پدر خود دعوای استرداد شناسنامه را مطرح نماید.
نویسنده:بهرام محمدی کلخوران
