در خصوص چگونگی پیدایش جامعه ای انسانی و ماهیت سیر تکاملی آن آرای و افکار بسیاری از سوی دانشمندان و جامعه شناسان مطرح گردیده است.
زیست شناسان انسان را به عنوان یکی از جانداران معرفی نموده اند.
روانشناسان جنبه های روانی انسان را ملاک مطالعه ی خود قرار داده اند.
برخی از صاحب نظران وراثت و بعضی از ویژگی هایی که مربوط به پدر و مادر (نیاکان) به نسل های بعدی میرسد را ملاک قرار داده اند.
اما ترقی علوم و پیدایش دانشهای مختلف و گسترش دامنهی تفکر انسانی خط بطلان بر نظرها و افکار اندیشمندانی کشید که معیارهای فرعی و غیر عمده مثل خصوصیات زیستی و غیر عینی ، نژادی ، وراثتی و غیره ... را در تبیین رفتار و زندگی اجتماعی انسانها مطرح نمودهاند . انسانها گرچه عنصری زیستی ، عقلی ، روحی میباشد لاکن نه عامل زیستی و عقلی و خرد انسان و نه خصلتهای غریزی و وراثتی او به تنهایی نمیتواند عامل اصلی در گرایش انسان به زیست اجتماعی به حساب آیند. عناصر محیطهای طبیعی و جغرافیایی نیز مانند: آب ، هوا ، خاک گرچه به عنوان منابع مادی که خداوند برای انسان به ودیعه نهاده در تداوم زندگی او عامل اساسی به حساب می آیند ،لاکن زندگی اجتماعی و قواعد رفتار اجتماعی به جوامع بشری به هیچ وجه زائیدهی محیطهای طبیعی و جغرافیایی نمیباشند. انسان های اولیه تا حدودی تحت تأثیر محیطهای طبیعی و جغرافیایی بودند اما به تدریج که توانایی فکری انسان فزونی یافت و توانست ابزار بسازد انسان و محیط اجتماعی بر محیط های طبیعی و جغرافیایی مسلط شدند . بنابر این انسان موجودی است با ویژگیهای فیزیکی و زیستی ، روحی و روانی ، عقلی و فکری ،اجتماعی و فرهنگی لذا اساس پیدایش جامعه انسانی عبارت است از:
1. نیاز به زندگی کردن 2. نیاز به زنده ماندن 3. نیاز انسانها به یکدیگر
انسان عنصری اجتماعی است و در نظام خلقت او چنان آفریده شده که قادر به زندگی در تنهایی نمیباشد. شهید بزرگوار مرتضی مطهری
(ره) معتقد بودند این امر انسان در متن سرشت و خلقت او بنیانگذاری شده است.
نیازهای حیاتی انسان عمدتاً نیازهای اجتماعی اند ، انسان به تولید به تناسل و تولد به ایجاد امنیت و انتقال معرفت نیاز دارد و برای تأمین این نیازها راهی جز همکاری با دیگر انسانها و کار گروهی و ارتباط گروهی ندارد. از این رو بود که انسان به سمت تشکیل گروههای اجتماعی مثل خانواده ،دوستان ، گروههای کاری و ... رفت و بدین صورت جوامع مختلف شکل گرفت.
از نظر لغوی جامعه مؤنث جامع (گردآورنده ، فراهم کننده) و شکل اجتماع مردم در یک کشور یا یک شهر یا یک ده میباشد. در زبان انگلیسی جامعه به معنای دوست و رفیق و متحد و همراه میباشد. عدهای جامعه را حالت انسانهایی میدانند که تحت قوانین مشترک زیست میکنند.
تعاریفی که جامعهشناسان از جامعه به دست دادهاند در عین اینکه متعدد و مختلفاند با یکدیگر شباهت دارند و نکات مشترکی در آنها دیده میشود. بسیاری از متفکرین جامعه انسانی را با بدن انسان مقایسه کردهاند، ریشهی این شیوهی تفکر را بایستی در یونان قدیم جستجو کرد. با توجه به اینکه دانشمندان و فلاسفه و جامعه شناسان متعددی در مورد جامعه تعاریفی ارائه نموده اند که برای نمونه تنها تعاریف جامعه شناسان معروف را ارائه میکنیم:
1. ارسطو: جامعه را به موجودی زنده تشبیه میکند که قانون تولد و رشد و مرگ بر آن حاکم است.
2. فیلسوف انگلیسی(اسپنسر): ایشان عقیده دارد که هم جامعه و هم بدن انسان تابع اصل تکامل بوده و از طرفی سیستم عصبی در
انسان با نظام ارتباطات در درون جامعه را مقایسه کرده است.
3. فیلسوف فرانسوی(آگوست کنت): بانی جامعهشناسی که او را پدر علم جامعهشناسی نیز میشناسند معتقد است که جامعه از تمام
افراد زنده و همچنین از تمام کسانی که از این جهان رفتهاند ، لاکن با تأثیر خود بر ذهن افراد جامعه و دیگران به حیات خود
ادامه می دهند تشکیل یافته است.
4. فیلسوف فرانسوی(دورکن ، دورکیم): جامعه را موجودی زنده می شمارد و معتقد است هم چنان که هر جانداری که اجتماع ساده سلولها به وجود نیامده و دارای حس عمومی (حیات) است. جامعه نیز تنها از گرد آمدن سادهی افراد تشکیل نیافته بلکه دارای وجدان جمعی و روح جمعی است و مطالعهی جلوههای وجدان جمعی را میتوان موضوع علم جامعهشناسی دانست.
5. جامعهشناس فرانسوی(داستون بوتول):جامعه را متشکل از افرادی میداند که دارای طرز تفکری مشابهند که روابط آنها مبتنی بر تفاهم متقابل است.
6. توماس هابز : معتقد بود جامعه نتیجهی قراردادی است که بر اثر یک جنگ دائمی به وجود آمده است.
7. ژان ژاگرو سو(فرانسوی):جامعه را مجموعهای از افراد میداند که تحت نظامها و قرارداد اجتماعی و قوانین خاص به یکدیگر پیوند خورده و زندگی دسته جمعی دارند.
8. ادوارد وستر مارک (مردمشناس انگلیسی):جامعه را گروهی از مردم میداند که با همکاری یکدیگر زندگی میکنند.
9. شهید مرتضی مطهری(ره):در کتاب جامعه و تاریخ خود جامعه را مجموعهای از افراد انسانی میداند که با نظامها و سنن و آداب و قوانین خاصی به یکدیگر پیوند خورده و زندگی دسته جمعی دارند. ایشان(شهید مرتضی مطهری (ره))در تعبیر دیگر دربارهی جامعه چنین می فرمایند: جامعه عبارت است از مجموعهای از انسانها که در جبر یک سلسله نیازها و تحت نفوذ یک سلسله عقیده ها ایدهها و آرمانها در یکدیگر ادغام شده و در یک زندگی مشترک قوطه
ورند.

کلید واژه ها : جزوه ، مبانی ، جامعه شناسی حقوق ، حقوق ، دانلود ، تعاریف جامعه شناسی