هر نقش اجتماعی با توجه به عرف – سنتها – عقا ید – رفتارها و نیازهای اجتماعی شكل می گیرد 0 نقش پلیس نیز به همین اساس شكل گرفته و البته ویژگی نظامندی و سازماندهی بدان افزوده است 0پلیس به حكم وظیفه خود امر جلوگیری از ارتكاب جرایم ، دستگیری مجرمان جلوگیری از امحای آثار جرم و حمایتهای مقدماتی از بزه دیدگان را بر عهده دارد 0 اقدامات این ارگان بیشتر جنبه فیزیكی و محسوس دارد و سالهاست كه مردم با وظایف و نحوه فعالیت آن خو گرفته اند 0 پلیس سازمان امنیتی- انتظامی است كه در تمام كشورها از جمله وظیفه پیشگیری از جرایم را بر عهده دارد و بیشتر اولین نماینده عدالت كیفری است كه با شهروندان در ارتباط می باشد0 به همین دلیل نوع برخورد پلیس با مردم در شكل گیری طرز تلقی صحیح یا اشتباه از نظام امنیت شهری واجد اهمیت سیاسی است0 اعضای پلیس افراد آموزش دیده و ورزیده ای هستندكه پیشگیری از جرایم می نمایند 0 در مقام وظایف پلیس اقدامات زیر را انجام می دهد كه به طور مستقیم یا غیر مستقیم در پیشگیری از جرایم مؤثر است 0
حمایت از بزه دیدگان بالقوه جرایم، ایجاد احساس امنیت عمومی از طریق حضور در سطح شهر و اماكنی كه احتمال وقوع جرم در آن وجود دارد 0 دریافت گزارشهایی راجع به ارتكاب یا احتمال ارتكاب جرایم، حضور در صحنه های جرم یامحتمل به بزهكاری – ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی به شهروندان در زمینه های امنیتی و پیشگیری از جرایم – ارائه برنامه ها
و طرحهای امن سازی محله ها و محیطهای خاص شهری در مقابل مجرمان حرفه ایی – ارائه پیشنهادات علمی و سازنده برای اصلاح ساختارهای جرم خیز و تصویب قوانین متناسب به مقامات ذیصلاح،تهیه آمار جرایم اعم از شروع به جرم ، جرایم تام،عقیم و محال به تقكیك جرایم علیه اشخاص اموال و امنیت 0
البته در كشورهای مختلف اختیارات پلیس دارای محدودیتهای معین و گسترده تر از نهاد مشابه آن در سایر كشورها می باشد 0 همین امر منجر به آن شده تا تفاسیر متعددی از مفهوم پلیس ارائه شده و گاه بتوان آن را به مفهوم مجموعه سازمانی مقابله و مبارزه با جرایم محسوب داشت كه در این صورت شامل سازمان قضایی و دادگستری نیز خواهد بود0
در كشورمان در تفسیر محدود پلیس در برگیرنده ماموران نیروی انتظامی است كه حدود اختیارات و وظایف آن در قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب 27 تیر 1369 و برخی از قوانین و مقررات دیگر ذكر شده است بنابراین نمی توان معتقد گردید كه پلیس تنها مجری امر پیشگیری در كشورمان به شمار آید از بعد تطبیقی در انگلیس امر پیشگیری از جرم را پلیس بر عهده دارد و در سوئد سازمان مستقلی متولی این امر است0 در بلژیك مدیریت پیشگیری را وزارت دادگستری و پلیس به طور مشترك عهده دار هستند 0 اگر چه پلیس به موجب قانون امر پیشگیری از جرم را بر عهده دارد اما ایرادهایی از حیث ساختاری و اجرایی بر این ارگان وارد شده كه نمی توان آنها را انكار كرد 0
اولا0 سازمانهایی همچون پلیس و سایر ارگانهای حفاظت اجتماعی كه از بودجه عمومی تغذیه شده و به موجب قانون صلاحیت و اقتدار لازم را برای كنترل جرایم دارا هستند خود باید تحت كنترل و بازرسی منظم باشند0 این كنترل بندرت انجام می شود و اگر صورت گیرد بدقت انجام نمی شود 0
ثانیا: وظیفه امنیت و جلوگیری از ارتكاب جرایم امروزه بیشتر فدای تعهد به رسیدگی به شكایات و اجرای مجازات شده كه به اندازه كافی وقت و بودجه سازمانهای انتظامی را به خود اختصاص دهد0 بنابراین می توان معتقد گردید كه باید نظام كنترل مقداری انفكاك بیشتری از نظام دادرسی داشته باشد0 البته ایده اخیری با این ایراد عمده روبرست كه تنها با حضور در صحنه و درك واقعیتها ی جرایم محقق می توان راهكارهای عملیاتی و قابل اجراء در كنترل جرایم داد
نویسنده :قنبر اسدالهی
کلید واژه ها : پلیس ، پلیس و پیشگیری از جرم ، پلیس و مجرم ، وقوع جرم پلیسی