بررسی های به عمل آمده در كانون اصلاح و تربیت نشانگر آن است كه 99 درصد كودكان بزهكار دارای والدین زودخشم و مهاجم بوده اند و 80 درصد كودكانی كه دست به خودكشی زده اند نیز مورد شكنجه و آزار قرار می گرفته اند و 90 درصد جوانانی كه به مواد مخدر روی آورده اند از آزارگری والدین و مربیان خود خاطره ها دارند همچنین 90 درصد والدین كودك آزار خود در كودكی مورد آزار و اذیت و تنبیه بدنی و روحی و روانی قرار گرفته اند . برای كودك آزاری در كتاب های لغت تعریفی نیافتیم ولی كارشناسان ، كودك آزاری را تجاوز به حقوق قانونی كودكان و رساندن آسیب بدنی و روانی به آنها عنوان می كنند . یونیسف نیز سوء رفتار یا رفتار مسامحه گرانه و نادرست با كودكان را كودك آزاری معرفی می كند . در ماده 4 بند 1 پیمان جهانی كودك آمده است كه« والدین و سرپرستان در برابر اشتباهات كودكان از روشهای نامناسب تنبیه و سرزنش استفاده نكنند. »
در ماده 30 پیمان نامه نیز آمده است : « هیچ كس حق آزار و اذیت كودكان را ندارد و كسانی كه با كودكان بدرفتاری كنند طبق قانون باید مجازات شوند . »
در تعالیم بزرگان ما بسیار درباره تربیت ، تكریم ( و نه تحقیر ) ، توجه ، تحسین و محبت به كودكان و پرهیز از رفتار خشونت بار آنها سخن به میان آمده است . حضرت علی (ع) می فرماید : كودك امانت خداست ، به امانت خدا جز در سایه حكم خدا نمی توان دست درازی كرد.
امام رضا ( ع ) به پدری كه از خلق بد فرزندش شكوه می كرد و می گفت گاهی خشمگین می شوم و او را كتك می زنم ، فرمود او را نزن بلكه هدایت كن .
ژان ژاك روسو در كتاب روانشناسی رشد و پرورش كودك می نویسد : تنبیه بدنی و تعیین جریمه و تكالیف شاق ، ریشه درد را خشك نمی كند بلكه علایم درد را تسكین می دهد ، گاه نیز این معامله با كودك ، عقده معلم را تسكین می بخشد و در همه موارد علت ناسازگاری را وخیم تر می كند .
تاكنون نظریات متعدد در مورد تنبیه ( كودك آزاری ) بیان شده است از آن جمله نظریه جان لاك است كه اعمال نفوذ را در تربیت روا می شمارد : « غزالی اما معتقد بود : معلم باید حتی الامكان با ترساندن طفل او را تأدیب كند چنان كه موثر نشد او را بزند . صاحب قابوسنامه نیز معتقد است كه معلم باد با هیبت باشد و كودك را در صورت كاهلی بزند تا وی بر خود كاملاً مسلط شود . با وجود عقاید گوناگون در مورد تنبیه كردن و تنبیه نكردن هیچ یك از كارشناسان امور تربیتی و روانشناسی كودك تنبیه جسمانی و روانی را در مورد كودكان ه ضروری می دانند و نه تجویز می كنند . اصلاح رفتار كودكان نیاز به مكانیزم هایی كه مكمل یكدیگر هستند دارد .
در مورد ضرب و شتم كودكان در درجه اول شناخت از ضروریات است كه راه مبارزه با كودك آزاری را هموار می سازد . با شناخت مسأله كوك آزاری انواع رفتارهای خشونت آمیز كه علیه كودكان اعمال می شود تعیین می گردد. در نگاه اول كودك آزاری را تنبیه بدنی ( كتك زدن ) به منظور ادب كردن یا مجازات می شود معنا كرد . درحالی كه به جهت عدم شناخت كودك آزاری در كشورمان نه تنها تعریف روشنی از آن در دست نیست بلكه با وجود موارد بی شمار كودكان آسیب دیده هنوز تحقیقات علمی و منسجمی نیز در زمینه كودك آزاری صورت نگرفته است . از طرفی قوانین موجود در زمینه حمایت از كودك نیز كامل نیست . انجمن و نهاد هایی هم برای حمایت و نگهداری از كودك آزاردیده وجود نداشته و معمولاً كودك آزار دیده مجدداً به والدین آزارگر سپرده می شود.
جهان امروز از نظر علمی و تربیتی كتك زدن و آسیب رساند به كودكان را به منظور ادب یا مجازات نادرست تلقی می كند همچنان كه رهبران اسلام نیز همواره والدین و مربیان را از ردن كودكان برحذر می داشتند .
حضرت علی ( ع ) می فرماید : پندپذیری انسان عاقل به وسیله ادب و تربیت است . چهارپایان و حیوانات اند كه تنها با زدن تربیت می شوند . تعلیم و تربیت می بایستی مسبوق به هدف اصلی باشد . تعلیم و تربیت تلاشی كوركورانه یا نوعی آزمون و خطا نیست و مربی حق ندارد اقدام به تنبیه بدنی كند . در حالی كه عواقب آن برایش معلوم نیست .
انواع كودك آزاری
دكتر سعید ممتازی كودك آزاری را به سه دسته آزار جسمانی ، جنسی و بی توجهی نسبت به كودك تقسیم بندی و تعریف می كند.
دكتر كبری شاكری متخصص زنان و زایمان نیز معتقد است كودكان حتی پیش از تولد مورد سوء رفتار قرار می گیرند . خشونت آگاهانه یا ناآگاهانه نسبت به زن باردار یكی از انواع كودك آزاری قبل از تولد تلقی می شود كه می تواند منجر به صدمه یا مرگ جنین شود .
مسؤول عقیدتی سازمان جهاد كشاورزی نیز معتقد است حرمتی كه زن باردار در جامعه اسلامی برخوردار است ، نشأت گرفته از آمیزه دینی ما مسلمانان است كه در آن كودك آزاری منع شده است و رأفت اسلامی را تا حدی حساس معرفی می كند كه نه تنها آزار جسمی را به كودك روا نمی داند بلكه آزار روحی را نیز نمی پسندد و به فرموده حضرت علی ( ع ) حتی قهر با كودك نباید به طول انجامد .
دكتر قدرت الله انصاری می گوید : بعد از بررسی و شناسایی آثار فیزیكی كودك آزاری كه از انواع شكستگی های سر و دست ، شكست های مارپیچی ، به علت پیچاندن دست یا پای كودك بوجود می آید و یا شكستگی و ضربات به سر و جمجمه كه سبب خونریزی مغزی می شود ، داغ كردن ، كبود كردن بازو و یا ران كودك در اثر فشار ، خونریزی چشم ، جدا شدن شبكیه چشم در اثر ضربات آسیب پرده گوشی و انواع سوختگی ها بررسی روانشناختی ، معاینات روانی و مصاحبه با كودك برای تعیین آسیب كلی كودك آزار دیده توسط والدین یا مربیان آزارگر ضرورت دارد .
كودك آزاری در كشور ما معمولاً جسمی است ولی شكل پنهان تر كودك آزاری جمسی كودك آزاری جنسی است كه توسط والدین یا خود كودك برای حفظ آبرو سعی در مخفی كردن آن می رود .
بیشتر مادران به گمان آنكه با افشای خشونت پدر كه موجب آزار كودك شده آبروی خانواده به خطر می افتد و مقابل ظلمی كه از طرف پدر خشن به كودك روا داشته می شود سكوت می كنند . كودك آزاری روانی دارای عواقب بسیار وخیم تر از كودك آزاری جسمی است . غفلت و كوتاه آمدن در مقابل اعمال رفتار محبت آمیز و عدم توجه و رسیدگی به رفاه كودكان ، طرد كردن آنان ، عدم تأمین مواد غذایی لازم برای رشد كودك ، بهداشتی نبودن محیط زندگی كودك ، خوار شمردن كودك بطوری كه كودك احساس حقارت و پوچی كند ، مزمت او نزد دیگران ، عدم برقراری ارتباط با او ، نپرسیدن از وضعیت مهد كودك ، مدرسه ، بطور كلی مخاطب قرار ندادن كودك ( تحویل نگرفتن ) كه معمولاً در خانواده های كم درآمد و حتی مرفه دیده می شود از بالاترین موارد سوء رفتار هستند و در زمره كودك آزاری روانی به شمار می آیند .
یكی از دلایل اساسی این نوع سوء رفتار ها فقدان یا كمبود منابع اجتماعی – اقتصادی است كه سبب می شود اعضای خانواده و مربیان در حین مراقبت از كودكان خود در نتیجه فشار و تنش زندگی دچار خشونت و سوء رفتار شده و موجب آزار كودك شوند . واقعیت این است كه عواقب كودك آزاری اعم از جسمی و روانی گریبانگیر جامعه خواهد بود و در جامعه ایی كه برای پیشگیری از كودك آزاری قوانینی تصویب نشود مردان و زنان شایسته ای نخواهیم داشت . هر چند كه شكنجه و آزار كودكان از دید قانونگذاران پنهان نیست اما جامعه به این پدیده شوم بی تفاوت است و این مسأله هنوز به شكل جدی مورد پیگیری قانونی قرار نگرفته است ، همچنان كه اگر والدین فرزند خود را به قتل برسانند مجازاتی ندارند .
كرامتی ، حقوقدان می گوید تا زمانی كه حقوق كودك در كشور ما به رسمیت شناخته نشود و مرجع قانونی برای رسیدگی به مشكلات كودكان وجود نداشته باشد نمی توان به راه حل های مبارزه با این معضل اجتماعی امیدوار بود حتی روز جهانی كودك نیز در كشور ما شعاری بیش نیست .
دكتر غلامعلی افزود بسیاری از والدین را ناآگاه از حقوق كودك می شناسد و معتقد است كه تعدد فرزندان ، عدم آگاهی از تربیت كودك ، اعتیاد والدین ، فشارهای مالی و بیكاری ، پدر یا مادر ناتنی و والدینی كه تنبیه كودك را نوعی آموزش انضباطی می دانند می تواند از عوامل كودك آزاری باشد .
سخن از كودك آزاری تداعی كننده شكنجه و كتك زدن كودك است در حالی كه وارد آوردن هر گونه آسیب روحی و روانی و سوء رفتار ، سوء گفتار ، بدگمانی ، به كودك ، جدی نگرفتن كودك ، توجه نكردن به تغذیه و بهداشت كودك ، ترساندن كودك ، تمسخر كودك و ارعاب های روانی مانند حبس كردن در زیر زمین تاریك ، حمام ، انباری و یا محروم كردن از محبت ، تهدید به بریدن گوش ، كشتن ، خرد كردن قلم پا ، ناسزا گفتن توهین آمیز و منت گذاشتن بر سر كودك ، بخشی از رفتار های نا مناسبی است كه كودك آزاری محسوب می شود .
و بسیاری از ما نا خواسته به برخی از این رفتار ها اقدام می كنیم كه ناشی از شناخت نادرستمان از غایت چنین رفتار هایی است .
اگر چه آموزش این مسائل از طریق رسانه ها می تواند موجبات روشنگری خانواده ها را پدید آورد ، اما مهمتر از آن حد و حدودی است كه قانون ، برای خانواده ها تعیین و اجرای آن را بدانها دستور می دهد
کلید واژه ها : کودک آزاری ، حقوق کودک ، کودک آزاران ، مجازات کودک آزاری
از سوء رفتار تا كودك آزاری
تنظیمات متن :
