‌اساسنامه سازمان مركزي تعاون روستايي ايران

‌مصوب 1346.12.9 كميسيون مشترك دارايي مجلسين

‌فصل اول - كليات

‌ماده 1 - به استناد ماده 3 قانون تشكيل وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي سازمان مركزي تعاون روستايي ايران كه در اين اساسنامه سازمان‌ناميده مي‌شود به صورت شركت سهامي و به موجب اين اساسنامه اداره مي‌شود.

‌ماده 2 - سازمان براي مدت نامحدود تشكيل شده و مركز اصلي آن در تهران است و هر جا لازم بداند مي‌تواند شعبه يا نمايندگي تأسيس نمايد.

‌ماده 3 - هدف‌هاي اصلي سازمان تأمين موجبات پيشرفت و توسعه و تقويت تعاون در روستاها است و براي رسيدن به اين مقاصد عمليات را انجام‌مي‌دهد:

1 - آموزش اصول تعاون و روش اداره شركت‌ها و اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي.

2 - تربيت كارمند براي سرپرستي اين شركت‌ها و اتحاديه‌ها.

3 - توسعه شبكه تعاوني در روستاها.

4 - كمك اعتباري به شركت‌ها و اتحاديه‌هاي تعاوني به منظور افزايش محصول و درآمد دهقانان.

5 - بازاريابي براي فروش محصول كشاورزان.

6 - توسعه و تقويت صنايع روستايي.

7 - ايجاد ارتباط با شركت‌هاي تعاوني مصرف و كارگري.

8 - ايجاد ارتباط با سازمان‌هاي بين‌المللي تعاوني.

9 - حسابرسي شركت‌ها و اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي.

10 - تحصيل اعتبار از بانك‌ها و ساير مؤسسات مالي و بازرگاني.

11 - تضمين اتحاديه‌ها و شركت‌ها در مقابل مؤسسات داخلي.

12 - باز كردن حساب جاري نزد بانك‌ها.

13 - انجام معاملات بازرگاني مورد لزوم.

14 - فراهم آوردن موجبات توسعه عمليات بازرگاني شركت‌ها و اتحاديه‌هاي تعاوني.

15 - اقدام به تشكيل شركت - مشاركت در سرمايه‌گذاري و هم چنين كمك اعتباري به شركت‌هايي كه تمام يا قسمتي از عمليات آنها در بهبود‌وضع كشاورزان عضو شركت‌هاي تعاوني مؤثر باشد.

16 - دفاع از منافع صنفي اتحاديه‌ها و شركت‌هاي تعاوني روستايي.

17 - همكاري با انجمن‌هاي ده و مأموران وزارت آباداني و مسكن به منظور آباداني و نوسازي روستاها.

18 - بررسي و فراهم كردن تسهيلات و يا عقد قرارداد با مؤسسات بيمه به منظور:

‌الف - بيمه نمودن دام و محصولات كشاورزي.

ب - بيمه نمودن كشاورزان در مقابل امراض و ازكارافتادگي و بازنشستگي.

19 - همكاري و تشريك مساعي با شركت‌هاي سهامي زراعي بر اساس برنامه‌هايي كه از طرف وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي تهيه‌خواهد شد.

‌ماده 4 - سرمايه اوليه سازمان يك ميليارد و هفتاد و سه ميليون و نهصد و نود هزار ريال است كه به يكصد و هفت هزار و سيصد و نود و نه سهم ده‌هزار ريالي تقسيم و تمام پرداخت شده است و با تصويب مجمع عمومي عادي ممكن است ميزان سرمايه اضافه گردد.

‌ماده 5 - وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي مي‌تواند هر قدر از سهام متعلق به خود را كه مقتضي بداند در معرض فروش بگذارد و‌اتحاديه‌هاي تعاوني خواهند توانست به ترتيبي كه آن وزارت اعلام مي‌نمايد سهام مذكور را خريداري كنند.

‌در مورد ازدياد ميزان سرمايه پيش‌بيني شده در ماده 4 نيز سهام جديد توسط سازمان به اتحاديه‌ها فروخته مي‌شود.

‌ماده 6 - كليه سهام سازمان بانام است و بايد به امضاي رييس هيأت مديره و يكي از اعضاي هيأت مديره برسد. وزارت اصلاحات ارضي و تعاون‌روستايي همواره داراي ده برگ سهم غير قابل انتقال خواهد بود.

‌مادام كه سهام سازمان منتشر نشده به خريداران سهام گواهينامه موقت بانام داده مي‌شود.

‌ماده 7 - برگ‌هاي سهام سازمان به صورت برگ يك سهمي - پنج سهمي - ده سهمي - يكصد سهمي - پانصد سهمي - يك هزار سهمي خواهند‌بود.

‌ماده 8 - سهام سازمان را فقط اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي و هم چنين وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي به ترتيب مذكور در ماده 5‌مي‌توانند خريداري نمايند.

‌ماده 9 - 

‌الف - وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي با رعايت ماده 5 اين اساسنامه مي‌تواند سهام خود را به قيمت اسمي منحصراً به اتحاديه‌هاي‌تعاوني روستايي كه از طرف سازمان معرفي شوند انتقال دهد.

ب - اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي كه هيچگونه بدهي به سازمان نداشته باشند مي‌توانند با موافقت سازمان سهام خود را به قيمت اسمي به‌اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي ديگر واگذار نمايند.

‌ماده 10 - تملك هر يك از سهام سازمان متضمن قبول مقررات اين اساسنامه و مصوبات مجامع عمومي سازمان است.

‌ماده 11 - مسئوليت صاحبان سهام فقط محدود به مبلغ سهامي است كه مالك آن هستند.

 

‌فصل دوم - اركان سازمان

‌ماده 12 - اركان سازمان عبارت است از:

‌مجمع عمومي، شوري، هيأت مديره و بازرسان.

‌ماده 13 - مجمع عمومي از صاحبان سهام تشكيل مي‌شود. نمايندگي سهام وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي در مجمع به عهده وزير‌اصلاحات ارضي و تعاون روستايي يا قائم مقام او خواهد بود.

‌مجمع عمومي ممكن است عادي و يا فوق‌العاده باشد. مجمع عمومي عادي حداقل سالي يك بار دعوت مي‌شود.

‌ماده 14 - مجمع عمومي عادي را هيأت مديره بايد حداكثر تا پايان تير ماه هر سال دعوت نمايد. به علاوه در هر موقع ضرورت داشته باشد هيأت‌مديره و يا بازرسان مي‌توانند مجمع عمومي را دعوت نمايند.

‌صاحبان لااقل (5).(1) سهام مي‌توانند با ذكر منظور از هيأت مديره خواستار شوند. مجمع عمومي عادي را دعوت نمايد و هيأت مديره مكلف است‌ظرف يك ماه اين تقاضا را انجام دهد.

‌ماده 15 - وظايف مجمع عمومي عادي به قرار زير است:

1 - استماع گزارش سالانه هيأت مديره و بازرسان راجع به امور سازمان و اظهار نظر راجع به آن.

2 - تصويب يا رد يا تصحيح اقلام ترازنامه و حساب سود و زيان بر اساس گزارش بازرسان و توضيحات هيأت مديره.

3 - اتخاذ تصميم نسبت به برنامه پيشنهادي هيأت مديره براي دوره عملكرد سال بعد و تعيين خط مشي مربوط.

4 - عزل و نصب و يا تجديد انتخاب اعضاي هيأت مديره و اعضاي شوري و بازرسان.

5 - تعيين حقوق و مزايا و پاداش اعضاء هيأت مديره و شوري و بازرسان.

6 - تصويب و يا اصلاح بودجه سالانه سازمان كه از طرف هيأت مديره پيشنهاد مي‌شود.

7 - اخذ تصميم نسبت به هر گونه پيشنهادي كه در دستور جلسه بوده و در صلاحيت مجمع عمومي فوق‌العاده نباشد.

‌ماده 16 - تغيير مواد اساسنامه از وظايف مجمع عمومي فوق‌العاده است و اين مجمع بنا به دعوت هيأت مديره و يا بازرسان تشكيل مي‌شود.‌صاحبان سهامي كه مجموع بهاي سهام آنها لااقل معادل (5).(1) سرمايه سازمان باشد مي‌توانند با ذكر منظور از هيأت مديره خواستار شوند مجمع‌عمومي فوق‌العاده را ظرف يك ماه از تاريخ دريافت تقاضانامه دعوت نمايد و هيأت مديره نيز مكلف به انجام اين دعوت مي‌باشد. چنانچه مواد‌تغييريافته اساسنامه طبق تبصره 30 قانون بودجه سال 1344 كشور به تصويب برسد از تاريخ تصويب اجراء خواهد شد.

‌ماده 17 - دعوت مجامع عمومي اعم از عادي و فوق‌العاده به وسيله درج آگهي در روزنامه رسمي كشور شاهنشاهي ايران و در يك روزنامه‌كثيرالانتشار تهران در يك نوبت به عمل مي‌آيد و علاوه بر اين براي هر يك از دارندگان سهام نيز دعوتنامه جداگانه به وسيله نامه سفارشي فرستاده‌خواهد شد.

‌در آگهي و دعوتنامه بايد روز و ساعت و محل انعقاد مجمع ذكر گردد.

‌ماده 18 - دستور جلسه بايد در آگهي دعوت به طور خلاصه ذكر شود و مطالبي كه در دستور جلسه پيش‌بيني نشده باشد مي‌تواند با تصويب‌اكثريت (4).(3) آراء لازم در مجامع عمومي مطرح شود.

‌ماده 19 - فاصله دعوت و انعقاد مجامع عمومي حداقل بيست روز خواهد بود.

‌ماده 20 - در مجمع عمومي هر سهم داراي يك رأي است.

‌ماده 21 - اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي مي‌توانند نمايندگي سهام خود را در مجمع عمومي سازمان به اعضاي هيأت مديره يا به مدير عامل و يا به‌يكي ديگر از نمايندگان صاحبان سهام به موجب وكالت كتبي واگذار كنند.

‌تبصره - معرفينامه و وكالتنامه‌هاي نمايندگان اتحاديه‌هاي تعاوني كه براي شركت در جلسه مجمع عمومي سازمان معرفي مي‌شوند قبلاً به وسيله‌اداره مركزي سازمان رسيدگي و اعتبارنامه‌هاي مربوط صادر مي‌گردد.

‌ماده 22 - رييس مجمع عمومي با اكثريت آراء از طرف عده حاضر در مجمع انتخاب مي‌شود.

‌ماده 23 - رييس مجمع، منشي را از بين صاحبان سهام و يا از خارج تعيين مي‌نمايد.

‌ماده 24 - مذاكرات و تصميمات مجمع عمومي در دفتر صورتجلسه‌ها ثبت و به امضاي رييس و منشي مجمع مي‌رسد.

‌ماده 25 - مجمع عمومي كه طبق مقررات اين اساسنامه تشكيل گردد نماينده عموم سهامداران است و تصميمات آنها براي كليه صاحبان سهام‌الزام‌آور مي‌باشد.

‌ماده 26 - 

‌الف - مجمع عمومي عادي بايد مركب از صاحبان سهامي باشد كه بيش از پنجاه درصد سرمايه سازمان را به عنوان صاحب سهم و يا به نمايندگي‌و يا وكالت دارا باشند و اگر در دفعه اول اين نصاب حاصل نشد مجمع عمومي جديدي تشكيل و تصميمات اين مجمع قطعي خواهد بود. ولو اين كه‌حد نصاب فوق حاصل نشود.

ب - در مجمع عمومي فوق‌العاده بايد عده‌اي از صاحبان سهام كه لااقل سه ربع سرمايه سازمان را دارا باشند حاضر گردند و اگر اين عده حاضر‌نشدند بايد مجمع عمومي جديدي دعوت شود و اين مجمع در صورتي رسميت خواهد داشت كه نماينده بيش از نصف سرمايه سازمان باشد و اگر اين‌حد نصاب حاصل نشد مجمع عمومي ديگري با حضور صاحبان بيش از ثلث سرمايه سازمان حق اتخاذ تصميم خواهد داشت.

‌ماده 27 - تصميمات مجمع عمومي عادي به اكثريت نصف به علاوه يك آراء حاضر خواهد بود و تصميمات مجمع عمومي فوق‌العاده به اكثريت‌لااقل دو ثلث آراء حاضر گرفته مي‌شود.

‌ماده 28 - اعضاي هيأت مديره و شوري و بازرسان در مجمع عمومي سازمان حضور خواهند يافت. ولي حق رأي نداشته و نظر آنها مشورتي است.

‌ماده 29 - شوراي سازمان مركب از پنج نفر است كه دو نفر آنها از بين كارمندان عالي رتبه وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي و يك نفر از‌كارمندان عالي رتبه وزارت توليدات كشاورزي و مواد مصرفي و يك نفر از كارمندان عالي رتبه سازمان برنامه و يك نفر از افراد بصير و مطلع و مجرب‌در امور اصلاحات ارضي و تعاون روستايي و كشاورزي براي مدت سه سال به وسيله مجمع عمومي با جلب موافقت سازمان‌هاي مربوط تعيين و‌انتخاب مي‌شوند و قبل از پايان مدت مأموريت قابل عزل و بعد از پايان آن تجديد انتخاب آنها بلامانع است.

‌تبصره 1 - از ميان دو نفر نمايندگان وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي در اين شورا يك نفر از طرف وزير اصلاحات ارضي و تعاون‌روستايي با سمت معاون وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي به رياست شورا منسوب خواهد شد.

‌تبصره 2 - پس از خاتمه مدت مأموريت اعضاي شورا مادام كه مجمع عمومي جانشين آنها را تعيين ننموده است مسئوليت ادامه وظايف مربوط را‌خواهند داشت.

‌تبصره 3 - اعضاي شوري حق دريافت حقوق و مزايا از سازمان نداشته و براي شركت در جلسات فقط حق حضور كه ميزان آن از طرف مجمع‌عمومي تعيين مي‌شود با رعايت مقررات تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 كل كشور از سازمان دريافت خواهند داشت.

‌تبصره 4 - هيأت مديره به تقاضاي شورا بايد در جلسات شورا شركت نمايند.

‌ماده 30 - جلسات شوري وقتي رسميت خواهد داشت كه لااقل سه نفر از اعضاي شوري حضور داشته باشند و تصميمات شوري هنگامي معتبر‌خواهد بود كه لااقل سه نفر از اعضاي حاضر به آن رأي موافق داده باشند.

‌ماده 31 - شوري بر حسب تقاضاي وزير اصلاحات ارضي و تعاون روستايي يا مدير عامل سازمان يا قائم مقام او توسط رييس شورا دعوت‌مي‌شود.

 

‌وظايف شورا به قرار زير است:

‌الف - تصويب و يا اصلاح آيين‌نامه مالي - معاملات - استخدام - امضاء‌هاي مجاز و ساير آيين‌نامه‌هاي داخلي كه از طرف هيأت مديره پيشنهاد‌مي‌شود.

ب - تصويب و يا اصلاح تعرفه معاملات سازمان كه از طرف هيأت مديره پيشنهاد مي‌شود.

ج - اتخاذ تصميم نسبت به پيشنهاد هيأت مديره جهت تحصيل اعتبار از بانك‌ها و مؤسسات مالي و بازرگاني.

‌د - اتخاذ تصميم نسبت به مطالبات مشكوك‌الوصول و يا مطالباتي كه وصول آنها به نظر سازمان مقدور نمي‌باشد.

ه - اتخاذ تصميم نسبت به ساختمان و يا خريد محل كار سازمان و شعب و نمايندگي‌هاي آن.

‌و - اتخاذ تصميم نسبت به پيشنهاد هيأت مديره جهت تشكيل شركت‌ها و يا مشاركت در شركت‌هايي كه موضوع آنها تأمين حوائج كشاورزي و يا‌تبديل و يا بسته‌بندي محصولات كشاورزي است.

‌ز - اتخاذ تصميم نسبت به هر موضوعي كه هيأت مديره طرح آن را در شوري لازم تشخيص دهد مگر در مواردي كه اتخاذ تصميم مربوط داخل در‌وظايف مجامع عمومي باشد.

ح - در مواردي كه هيأت مديره در استنباط مفهوم مواد اين اساسنامه مواجه با ابهام بشود نظر شوري معتبر خواهد بود.

ط - اتخاذ تصميم نسبت به پيشنهادهايي كه از طرف وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي به شورا ارسال مي‌گردد.

‌ماده 32 - هيأت مديره سازمان مركب از سه نفر عضو اصلي و يك عضو علي‌البدل است كه به وسيله مجمع عمومي معين شده و قابل عزل و‌تجديد انتخاب مي‌باشند. رييس هيأت مديره عهده‌دار سمت مدير عامل سازمان نيز مي‌باشد.

‌تبصره - مجمع عمومي صاحبان سهام يكي از دو نفر اعضاي هيأت مديره را به سمت قائم مقام رييس انتخاب مي‌نمايد تا در مواقع غيبت رييس به‌جاي وي انجام وظيفه نمايد.

‌ماده 33 - مدت مأموريت هيأت مديره سه سال است و قبل از پايان مدت مأموريت قابل عزل و بعد از پايان آن تجديد انتخاب آنها بلامانع است.

‌تبصره - مادام كه مجمع عمومي پس از خاتمه مدت مأموريت جانشيني براي اعضاي هيأت مديره تعيين ننموده است مسئوليت ادامه وظايف‌مربوطه را خواهند داشت.

‌ماده 34 - تصميمات هيأت مديره هنگامي معتبر و قابل اجراء است كه لااقل دو نفر از اعضاي هيأت مديره با آن موافق باشند.

‌ماده 35 - تصميمات هيأت مديره بايد در دفتر مخصوص عيناً ثبت و به امضاي مديران حاضر در جلسه برسد مديري كه نظر مخالف دارد نظريه او‌بايد عيناً در دفتر مزبور منعكس شود.

‌ماده 36 - وظايف هيأت مديره به شرح زير است:

1 - تهيه برنامه ارشاد و رهبري اتحاديه‌ها و شركت‌هاي تعاوني روستايي.

2 - تهيه برنامه توسعه شبكه تعاوني در مناطق روستايي كشور در حدود بودجه و اعتبارات مصوب.

3 - تهيه و تنظيم آيين‌نامه‌ها و طرح‌هاي مورد لزوم.

4 - بررسي و تهيه طرح‌هاي مربوط به سرمايه‌گذاري و شركت در هر گونه تأسيساتي كه نتيجه تمام يا قسمتي از عمليات آنها مستقيم يا غير مستقيم‌در بهبود وضع كشاورزان عضو شركت‌هاي تعاوني مؤثر باشد.

5 - تهيه و بررسي طرح‌هاي مربوط به تحصيل اعتبار و يا اخذ وام از بانك‌ها و مؤسسات مالي و بازرگاني.

6 - اتخاذ تصميم نسبت به اعتبارات درخواستي اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي با رعايت مقررات اين اساسنامه و آيين‌نامه‌هاي مربوطه.

7 - اتخاذ تصميم نسبت به صدور ضمانتنامه به نفع اتحاديه‌هاي تعاوني روستايي با رعايت مقررات آيين‌نامه مربوط.

8 - تهيه و تنظيم تعرفه معاملات سازمان و تغييراتي كه در آن ضرورت پيدا مي‌كند.

9 - تهيه و تنظيم گزارش فعاليت‌هاي انجام شده سالانه سازمان براي طرح در مجمع عمومي.

10 - تهيه و تنظيم ترازنامه و حساب سود و زيان سالانه سازمان براي تسليم به بازرسان و طرح در مجمع عمومي.

11 - تهيه و تنظيم خط مشي و برنامه‌هاي سال بعد سازمان جهت طرح در مجمع عمومي.

12 - حسابرسي سازمان به وسيله عقد قرارداد با حسابداران قسم‌خورده مشروط بر اين كه سمتي در سازمان نداشته باشند يا مؤسسات حسابرسي‌واجد صلاحيت و گزارش نتيجه آن به مجمع عمومي صاحبان سهام.

13 - اتخاذ تصميم نسبت به تشكيلات اداري و فني و احتياجات استخدامي سازمان.

14 - اتخاذ تصميم نسبت به بخشودن جريمه ديركرد و يا بهره مطالبات معوق در موارد استثنايي.

‌ماده 37 - وظايف و اختيارات مدير عامل سازمان به شرح زير مي‌باشد:

1 - نمايندگي سازمان در برابر اشخاص ثالث و مراجع قضايي و كليه ادارات دولتي و مؤسسات خصوصي با حق توكيل غير.

2 - تصميم در مورد استخدام با رعايت بند 13 ماده 36 اين اساسنامه و نصب و عزل و مأموريت و انتقال و تعليق كاركنان سازمان و تعيين شغل و‌حقوق و مزايا و ترفيع آنان طبق آيين‌نامه استخدام و در حدود بودجه تصويبي.

3 - افتتاح حساب جاري به نام سازمان نزد شعب بانك‌ها.

4 - اتخاذ تصميم نسبت به اعتبارات و وام‌هاي درخواستي شركت‌هاي تعاوني روستايي با رعايت مقررات اين اساسنامه و آيين‌نامه‌هاي مربوط.

5 - اجراي مصوبات مجامع عمومي و شوري و هيأت مديره.

6 - نظارت بر اجراي اساسنامه و آيين‌نامه‌هاي سازمان.

7 - امضاي قراردادهايي كه به تصويب هيأت مديره رسيده است.

8 - انجام كليه اموري كه براي اداره سازمان لازم است در حدود مقررات مربوط به استثناي ساختمان و يا خريد محل كار سازمان كه بايد با تصويب‌شوري باشد.

9 - مراقبت كامل در اين كه واحد حسابرسي داخلي سازمان وظايف مرجوعه را به نحو اكمل انجام دهد.

10 - مدير عامل سازمان مي‌تواند قسمتي از اختيارات خود را به هر يك از اعضاي هيأت مديره و يا كارمندان سازمان تفويض نمايد.

11 - حق امضاء كليه اسناد و اوراق بهادار و نامه‌ها و مكاتبات سازمان با رييس هيأت مديره و مدير عامل سازمان است كه طبق اساسنامه آنچه كه‌مربوط به وظايف و اختيارات شخص او است امضاء و آنچه كه اتخاذ تصميم درباره آن در صلاحيت هيأت مديره سازمان باشد پس از تصويب هيأت‌مديره مبادرت به امضاء مي‌نمايد.

‌تبصره 1 - مدير عامل سازمان مي‌تواند طبق آيين‌نامه مربوط به اعضاء هيأت مديره و كاركنان واجد صلاحيت سازمان حق امضاء مجاز اعطاء نمايد.

‌تبصره 2 - در صورتي كه افراد مذكور در بند 10 اين ماده در انجام وظايف محوله مرتكب قصور يا تخلف يا جرمي شوند برابر مقررات مملكتي‌مورد تعقيب قانوني قرار مي‌گيرند.

‌ماده 38 - حقوق و مزاياي هيأت مديره از طرف مجمع عمومي تعيين مي‌شود.

‌تبصره - رييس هيأت مديره و مدير عامل سازمان از حقوق و مزاياي معاونين وزارتخانه‌ها استفاده خواهد كرد.

‌ماده 39 - هيأت مديره در حفظ اموال و دارايي سازمان و هم چنين حسن اداره امور آن در مقابل صاحبان سهام مسئوليت مشترك داشته و نيز‌مسئوليت فردي آنان همان مسئوليت وكيل در مقابل موكل است.

‌ماده 40 - مجمع عمومي عادي سالانه براي هر دوره عملكرد چهار نفر بازرس كه به امور حسابداري و يا فني آشنايي كامل داشته باشند تعيين‌مي‌نمايد. مسئوليت و وظايف بازرسان قبلي تا تجديد انتخاب و يا تعيين بازرسان جديد ادامه خواهد داشت.

‌ماده 41 - ميزان حقوق و مزايا با رعايت تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 كل كشور يا حق حضور پاداش بازرسان از طرف مجمع عمومي‌صاحبان سهام تعيين و از محل بودجه سازمان پرداخت مي‌شود.

‌ماده 42 - وظايف بازرسان به شرح زير مي‌باشد:

1 - حسابرسي حساب‌هاي سازمان اعم از حساب‌هاي ماهانه و ترازنامه سالانه.

2 - تنظيم گزارش سالانه حسابرسي سازمان و ارسال يك نسخه از آن جهت صاحبان سهام حداقل ده روز قبل از تاريخ انعقاد مجمع عمومي عادي‌سالانه.

3 - در هر مورد كه وزير اصلاحات ارضي و تعاون روستايي رسيدگي به امور مربوط به سازمان را لازم بداند مي‌تواند موضوع را به يك يا چند نفر‌از بازرسان ارجاع نمايد. بازرس يا بازرسان موظفند در مدت تعيين شده اقدام لازم معمول داشته و نتيجه رسيدگي يا اطلاعات خواسته شده و نظر خود‌را به وزير اصلاحات ارضي و تعاون روستايي گزارش دهند.

‌تبصره 1 - بازرسان مي‌توانند اطلاعات لازم را براي انجام وظايف خود از مدير عامل سازمان بخواهند و مدير عامل مكلف است اطلاعات خواسته‌شده را با اسناد و مدارك مربوط در اختيار آنان قرار دهد.

‌تبصره 2 - بازرسان حق دخالت در امور جاري سازمان را ندارند.

‌ماده 43 - چنانچه بازرسان در انجام وظايف محوله مرتكب قصور يا تخلف يا جرمي شوند بر حسب مورد برابر مقررات و قوانين موضوعه مملكتي‌تحت تعقيب قرار خواهند گرفت.

‌ماده 44 - تا زماني كه سهام وزارت اصلاحات ارضي و تعاون روستايي بيش از 80% سرمايه ثبت شده سازمان باشد در موارد ضروري از نظر تسريع‌در انجام امور مربوط وزير اصلاحات ارضي و تعاون روستايي به عنوان نماينده اكثريت صاحبان سهام سازمان بدون رعايت تشريفات مندرج در مواد14 - 15 و 17 الي 24 اين اساسنامه مي‌تواند وظايف مجمع عمومي را ايفا و تصميم متخذه را براي اجراي سازمان ابلاغ نمايد.

‌فصل سوم - مقررات مالي و متفرقه

‌ماده 45 - سال مالي سازمان روز اول فروردين هر سال آغاز و در روز آخر اسفند ماه همان سال به پايان رسيد.

‌ماده 46 - مدير عامل سازمان بايد هر ماه يك نسخه از خلاصه حساب‌هاي دفتر كل و 20 روز قبل از انعقاد مجمع عمومي عادي سالانه يك نسخه‌از ترازنامه سالانه با كليه ضمائم مربوط را جهت حسابرسي به بازرسان تسليم نمايد.

‌ماده 47 - ارزيابي اقلام ترازنامه به طريق ذيل خواهد بود:

1 - اموال منقول و غير منقول به قيمت خريد يا قيمت تمام شده پس از وضع استهلاك.

2 - مدت استهلاك در صورتي كه در قوانين مربوط پيش‌بيني نشده باشد در مورد اموال منقول از - يك تا سه سال بر حسب نوع مال و مدت‌استهلاك ساختمان‌ها بر حسب دوام و استحكام آنها تعيين و در هر حال نبايد از بيست سال تجاوز نمايد.

3 - براي مطالبات مشكوك‌الوصول بايد اندوخته كافي از محل سود ويژه تأمين گردد و هرگاه مطالبات مذكور غير قابل وصول تشخيص شود از‌اندوخته مزبور بايد برداشت و واريز شود.

‌ماده 48 - 

‌الف - در حساب سود و زيان سازمان بهره وام‌ها متناسب با مدت محسوب و بهره متعلق سال مالي مربوط به درآمد همان سال احتساب و منظور‌خواهد شد.

ب - سود ويژه سازمان عبارت است از جمع درآمدها پس از كسر كليه هزينه‌ها و استهلاك‌ها.

‌ماده 49 - سود ويژه با تصويب مجمع عمومي به طريق زير تقسيم مي‌شود:

‌الف - پانزده درصد آن به حساب سرمايه احتياطي منتقل مي‌گردد. مشروط بر اين كه اين مبلغ كمتر از يك درصد سرمايه پرداخت شده نباشد.‌منظور كردن اين قسمت از سود ويژه به سرمايه احتياطي تا زماني كه سرمايه مزبور معادل سرمايه پرداخت شده سازمان بشود اجباري است.

ب - به پيشنهاد هيأت مديره قسمتي از سود ويژه براي تشكيل اندوخته مطالبات مشكوك‌الوصول تخصيص مي‌يابد.

ج - به پيشنهاد هيأت مديره ممكن است قسمتي از سود ويژه براي نقل به سال بعد تخصيص يابد.

‌د - ممكن است مبلغي از سود ويژه براي پاداش هيأت مديره و بازرسان و كاركنان سازمان اختصاص داده شود.

ه - بقيه سود ويژه بين صاحبان سهام تقسيم خواهد شد.

‌تبصره - مادام كه كمك دولت براي جبران هزينه‌هاي سازمان ادامه داشته و دارد و به نظر هيأت مديره تشخيص سود ويژه عمليات اعتباري و‌بازرگاني از خدمات ارشادي سازمان مقدور نباشد اقلام مذكور در بندهاي (‌الف - ب - ج - د - ه) ماده 49 از محل مازاد كل درآمد سازمان (‌اعم از درآمد‌اختصاصي و منابع عمومي) برداشت مي‌شود.

‌ماده 50 - هيچ يك از اعضاي شوري و هيأت مديره و بازرسان نمي‌توانند در معاملاتي كه با سازمان و يا به حساب سازمان مي‌شود به طور مستقيم‌و يا غير مستقيم سهيم شوند مگر با تصويب مجمع عمومي.

‌ماده 51 - اعضاي شوري و هيأت مديره و بازرسان بايد قبل از شروع به كار در اولين جلسه شوراي سازمان حاضر شده سوگند ياد نمايند كه ضمن‌حفظ سرمايه و منافع و اسرار سازمان حداكثر كوشش و فعاليت را براي پيشرفت نهضت تعاوني و به ثمر رساندن برنامه اصلاحات ارضي و افزايش‌توليدات كشاورزي به كار برند.

‌ماده 52 - مواردي كه در اساسنامه حاضر صراحتاً پيش‌بيني نشده است بر اساس مقررات قانون تجارت خواهد بود.

‌اساسنامه فوق مشتمل بر پنجاه و دو ماده و سيزده تبصره به استناد ماده 3 قانون تشكيل وزارت اصلاحات ارضي و تبصره 30 قانون بودجه سال 1344‌كل كشور در تاريخ روز چهارشنبه نهم اسفند ماه يك هزار و سيصد و چهل و شش شمسي به تصويب كميسيون مشترك دارايي مجلسين رسيده و‌صحيح است.

‌نايب رييس مجلس شوراي ملي رييس مجلس سنا

‌دكتر حسين خطيبي مهندس شريف امامي